Eş’ariye Mezhebi’nin temel görüşleri
Eş’ariye Mezhebi’nin temel görüşlerinden bazıları şunlardır:
- İman marifet ve kalple tasdiktir.
- Büyük günah işleyen kimse imandan çıkmış olmaz fakat fasık olur. Böyle birisini Allah dilerse cezaya çarptırır, dilerse affeder.
- İnsanların fiilleri Allah tarafından yaratılır ve kullar tarafından işlenir. Kulların fiillerinden dolayı sorumlu tutulmaları bu hareketlerinden dolayıdır.
- Allah’ın ahirette mü’minler tarafından görülmesi caizdir.
- Kendisine peygamberin tebliği ulaşmayan kimse aklıyla iman esaslarını bulmak zorunda değildir.
Selefiye
Sahabe ve Tabimin yolundan giden İslâm âlimlerine selefiye adı verilir. Yani selef âlimleri, Allah’a en yüce ve üstün bir duygu ile iman ederler. İmanî meselelerde fazla açıklamaya ve tartışmaya girişmezler, akıl ve fikir yürütmezler. Allah’ın varlığı hakkında Kur’an-ı Kerim’de yer alan hususları olduğu gibi kabul ederler. Allah’ın isim ve sıfatları hakkında naslarda ne bildirilmişse onları olduğu gibi kabul ederler. Dinî nasları Allah’ın şanına nasıl yaraşırsa o şekilde zahir manasına göre kalmasını kabul eder, te’vil ve açıklamaya girmezler.
İlk devir Hanefî âlimleri Selefiye Mezhebi’ne, sonrakiler de Maturîdî Mezhebi’ne bağlı kalmışlardır. Yine ilk Şafiî ve Mâlikî âlimleri Selefiye, onları takip edenler ise Eş’arî Mezhebi’ne mensupturlar. Hanbelî Mezhebi’nin çoğunluğu ise Selefiye Mezhebi’nin esaslarına bağlılıklarını devam ettirmişlerdir.
Günümüzde Selefiliği yanlış yorumlayarak hiçbir müçtehidi ve mezhebi tanımayanların Selefle ve Selefilikle bir alakasının olmadığını da belirtmek lazımdır.