Hayız hali (Aybaşı) nedir?
Hayız hali nedir?
Hayız, kadının doğum ve hastalık gibi bazı sebeplerin dışında hayatının belli yaşlarında, her ay belli günlerde rahim bölgesinden gelen kandır. Bu hâle dinî tabir olarak hayız dendiği gibi, Türkçemizde “aybaşı, âdet görme, rahatsızlık, namazsızlık ve muayyen hâl” gibi isimler de verilmiştir.
Âdet görme, kadın için tabii ve normal bir durumdur. Hz. Havva validemizden itibaren her kadın bu hadise ile iç içedir. Nasıl ki vücut, kendisine lazım olmayan atık maddeleri çeşitli yollarla dışarı atıyorsa kadın da yapısı itibariyle buluğ çağma ermesiyle birlikte belli aralıklarla çocuğun oluşma merkezi olan rahim bölgesinden gelen kanı dışarı atmaktadır. Bunun için özellikle ilk defa âdet gören hanımların bu halden dolayı endişeye kapılmaya, ürküp korkmaya; hatta bunu anormal bir olay gibi görmelerine hiç gerek yoktur. Çünkü idrar ve dışkı vücuttan atıldığı takdirde nasıl bir rahatlık duyulursa âdet kanı da zehirli ve mikroplu bir madde olduğundan zamanı geldiğinde vücuttan ayrılır, netice itibariyle bedenin sağlıklı bir şekilde devamı temin edilmiş olur.
Ayrıca hanımlar bu hâli Allah’ın bir takdiri olarak görmelidirler. Nitekim Buharı, İhn-i Mâce ve Neseî gibi hadis kitaplarında kaydedildiğine göre, bir hac mevsiminde Hz. Âişe, Peygamberimizle (a.s.m.) birlikteydi. Yolda iken Hz. Âişe’nin başına muayyen hal geldi. Hac vazifesini yerine getirememe endişesiyle ağlamaya başladı. Onu ağlar halde gören Peygamberimizin (a.s.m.):
“Bir şeyin mi var ya Âişe, yoksa âdet mi gördün?” diye sorması üzerine, “Evet” cevabını aldı. Bunun üzerine Peygamberimiz (a.s.m.) şöyle buyurdu:
“Bu hal Âdemoğlunun kızları için Allah’ın yazdığı, takdir ettiği bir şeydir. Bunun için sen hac esnasındaki bütün vazifelerini yap, sadece Kâ- be’yi tavaf etme.” Bu halde iken hanımlar namaz ve oruç gibi bazı ibadetlerini yapamamaktadırlar. Yani âdet gören kadının namaz kılması ve oruç tutması caiz değildir. Bu durumdaki kadınların bir kısım günahlarının affolunacağını ve sevap elde edeceklerini Buharı şârihi Bedrüddin Aynî şöyle ifade eder:
“Hayız hâlindeki kadının namaz kılması haramdır. Bir haramın terk edilmesi de farz olduğundan, kadınlar bu vesileyle sevap kazanmaktadırlar.”