Tuvalet ihtiyacını giderdikten sonra temizlenme adabı (İstinca ve taharet adabı)

İstinca ve taharet adabı nedir?

Tuvalette küçük veya büyük ihtiyacını gördükten sonra temizlenmeye fıkıh dilinde istinca denir. Bu temizlenme abdest almadan önce yapıldığı takdirde namazın farzlarından birisi olan “necasetten taharet” yerine geti­rilmiş olduğundan ibadet yönünden önemli bir yeri vardır. Aynı zamanda bir beden temizliği sayıldığından da sağlığımız bakımından önemli fayda­ları bulunmaktadır.

Pek çok vesilelerle insanları temiz olmaya teşvik eden dinimiz, bilhassa bu temizliğe ayrı bir değer vermiştir. “Orada günahlardan ve pisliklerden iyice temizlenmeyi seven kimseler vardır. Allah da çok temizlenenleri se­ver”⁹⁹ mealindeki ayet-i kerime nazil olunca Peygamber Efendimiz (a.s.m.) o zamanlar Medine’ye yakın bir köy olan Küba’ya gitti. Çünkü bu ayet Küba halkı hakkında nazil olmuştu. Onlara sordu:

“Ey ensar topluluğu! Temizliğinizden dolayı Allah sizi övdü. Övülme­nize sebep olan bu temizlik nasıl bir şeydir?”

Kübalılar şu cevabı verdiler: “Ey Allah’ın Resulü! Biz namaz için abdest alırız, cünüplükten dolayı guslederiz, abdest bozunca da su ile istinca ya­parız.”

Bunun üzerine Peygamberimiz: “İşte gerçek temizlik budur, o halde bu temizliğe çok sıkı sarılınız” buyurdu.

İnsanın tuvalette ihtiyacını gördükten sonra su ile temizlenmesinin be­den sağlığı bakımından faydaları da şu şekilde belirtilmektedir: İdrar yap­tıktan sonra iyice temizlenmeli. Bu temizlik yapılmadığı takdirde idrarda bulunan amonyak ve benzeri artık maddelerden dolayı kötü bir koku mey­dana gelir. Bu kokudan ayrı olarak iltihap ve bel soğukluğu gibi birtakım rahatsızlıklar yine idrardan tam olarak temizlenilmemesi sonunda görülür.

Yine insan dışkısında milyonlarca mikrop bulunduğundan su ile temiz­lik yapılmadığı zaman, bu mikroplar birtakım iltihaplara, özellikle basur hastalığı bulunanlarda böyle bir iltihap kan zehirlenmesine kadar varabil­mektedir. Ayrıca su ile yapılan temizlik makatta kaşıntıya sebep olan iplik gibi kurtlardan kurtulmaya, ihtiyaç görüldükten sonra genişlemiş olan ka­lınbağırsağın toplanmasına, ıkınma ile kalınbağırsağa hücum eden kanın geri çekilmesine, cinsel organ damarlarının kuvvetlenmesine, hazımsızlığın düzelmesine, kabızlığın giderilmesine ve kan dolaşımının belli bir düzene girmesine yardımcı olmaktadır.

Esas itibariyle istinca su ile yapılır. Fakat su bulunmadığı zaman taş, ağaç parçası, pamuk, bez ve tuvalet kâğıdı ile de yapılabilir. Fakat kireç, kömür ve kemik gibi maddeleri temizlikte kullanmak mekruh sayılmakta­dır.