Cenab-ı Hakk’ın varlık ve birliği nasıl bilinir?

Cenab-ı Hakk’ın varlık ve birliği nasıl bilinir?

Tesadüfe yer var mıdır?

Bir kuş yuva yapmaya başlarken, çöpleri, yaprak kıymıklarını, dalları toplar, düğümler atar, dikiş diker, keser, biçer, halkalar yapar. Yavrularına ve kendisine sımsıcak bir yuva hazırlar. Hareketlerinde tesadüf yoktur. Kuş yuvayı tesadüfen yapmaz, bir maksat için yapar. Yoksa kuşta terzilik sanatının inceliklerini keşfedecek akıl mı var?

Örümcek, bir milimetrenin yüzde birinin yarısını zor bulacak kadar in­cecik bir ipekle örümceğini örer. Kocaman fabrikalar örümceğin kullandığı hammaddeyi kullansa bu ipliğin bir santimini bile öremez. Halbuki örüm­cek bu iplikle bize parmak ısıttıracak mükemmellikte nakışlar işler, desen­ler dokur. Örümcek, ağım tesadüfen yapmaz. Bir maksat için yapar. Yoksa bizim arsalara sığdıramadığımız fabrikalar bir örümceğin salgı bezlerine tesadüfen kurulmuş olabilir mi?

Karınca yeraltında kat kat apartmanlar kurar. Erzak depolarından, ço­cuk bakım odalarına kadar her köşesi düşünülmüş, her odası en uygun kö­şeye yerleştirilmiş apartmanlar. Burada mükemmel bir toplum ahengi için­de yaşayıp giderler. Karınca yeraltı apartmanlarını tesadüfen yapmaz. Bir maksada göre yapar. Aralarındaki mükemmel işbölümü tesadüfen ortaya çıkmış olabilir mi?

Balansı altıgen petekler yapar, balını içinde saklar. Balmumunun da ba­lın da fabrikası onun minicik vücudundadır. Bizler dünya kadar fabrika kursak, arının yediğini işleyip onun yaptığı balı yapamayız. Balansının vü­cudunda bir fabrika daha vardır. Balın hemen yanı başında zehir üretir. Ama ikisini birbirine karıştırmaz. Zehri düşmanına saklar, bize balmı su­nar. Biz balansının düşmanı değiliz? Öyle ise arıyı bize dost yapan kim? Arı peteğinin mükemmelliği, mimaride bugün bize yol gösteriyor. Arıya yol gösteren kim? Bizim benzerini yapmakta aciz kaldığımız fabrikaları onun minicik vücuduna yerleştiren kim?

İşte yeryüzüne bakıp canlılar dünyasına göz gezdirdiğimiz zaman her yaratıkta ayrı maharetler, her birinde maharetine göre alet ve teçhizatlar görürüz. Bunların hiçbirinde tesadüf eseri görülmez.