Sünnet

Peygamberimiz Hz. Muhammed’in (a.s.m.) farz ve vacip olmayarak yaptığı, “Yapın” diye emrettiği yahut yapılmasını hoş karşılayıp tavsiye et­tiği işleri, sözleri, hareketleri ve halleridir.

Peygamberimizin bizzat yapmış olduğu işlere fiilî sünnet, dilleriyle ifa­de ettiklerine kavli sünnet, başkalarından duyup gördüğü halde yasakla- mayıp hoş gördüklerine de takriri sünnet ismi verilir. Cemaatle namaz kılmayı fiilî sünnete, “Selamı yayınız” gibi emirleri kavli sünnete, teşbih kullanmayı da takriri sünnete örnek olarak verebiliriz. Zira Peygamberimiz bizzat teşbih kullanmadıkları halde teşbih kullanan sahabilerini görmüş ve onların bu hareketlerini hoş karşılamıştır.

Sünnetin çeşitleri nelerdir?

1. Sünnet-i müekkede: Müekked, kuvvetli olan sünnet demektir. Pey­gamber. Efendimizin (a.s.m.) devamlı olarak yerine getirdiği, yapılmasını emrettiği ve hayatında pek az terk ettiği ibadetlerdir.

Bu sünnete örnek olarak sabah, öğle, akşam ve cuma namazlarının sün­neti, yatsı namazının son sünneti ile teravih namazı verilebilir. Sünnet-i müekkedeye ayrıca sünnet-i revâtib de denir.

1. Sünnet-i hüdâ

Sünnet-i seniyyenin en önemlisi olarak sayılan ve dinin bir temeli olarak kabul edilen bu sünnet ayrıca İslâm’ın birer alâmeti ve şeâiri olarak bilinir. Sünnet-i hüdâ, sünnet-i müekkedenin bir çeşidi olarak da zikredilir. Ezan, ikamet ve cemaatle namaz gibi ibadetler sünnet-i hüdâya verilen örneklerdendir.

1. Sünnet-i gayr-ı müekkede

Müekked olmayan sünnettir. Peygamber Efendimiz’in (a.s.m.) yaptığı, fakat bazen de terk ettiği sünnetleridir. Bu sünnete müstehab ve mendup⁸¹ da denir, ikindi namazının sünneti ile yatsı namazının ilk sünneti birer sünnet-i gayr-ı müekkededir.

1. Sünnet-i zevâid

Sünnet-i gayr-i müekkede içinde sayılan bu sünnete ayrıca “âdâb” ismi de verilir. Peygamberimizin (a.s.m.) beşeri yönünü bildiren ve âdâb-ı mua­şeretin esaslarını oluşturan, yeme, içme, giyinip kuşanma, oturup kalkma ve konuşmadaki güzel âdetleri hep birer sünnet-i zevâittir.

1. Sünnet-i ayn

Farz-ı aynda olduğu gibi mükellef olan Müslümanların teker teker yapmaları sünnet olan ibadetlerdir. Her Müslüman’ın farz namazları ce­maatle kılması, Cuma ve bayram günlerinde boy abdesti alması, namazla­rın sonunda teşbih ve duaları yapması gibi.

1. Sünnet-i kifâye

Bazı Müslümanların yapmasıyla diğerlerinin üzerinden sorumluluğun kalktığı sünnetlerdir. Ramazan’m son on gününde itikâfa girmek, teravih namazını cemaatle kılmak gibi. Bir memlekette bütün Müslümanlar teravih namazını cemaatle kılmaktan vazgeçerlerse tamamı mesul olur. Fakat ba­zılarının bu namazı cemaatle kılması diğerlerinin üzerindeki manevî yükü kaldırır.